Từ lĩnh vực bảo hiểm nhảy sang bất động sản nhưng bất thành, chủ dự án ôm tiền biến mất, bỏ mặc nhiều khách hàng giận dữ và bất lực trước khối sắt thép hoen gỉ.

Khi bong bóng trên thị trường bất động sản Việt Nam bắt đầu vỡ, Edward Chi - một nhà đầu tư người Mỹ vẫn hứa hẹn dự án xây dựng các căn hộ hào nhoáng Tricon Tower đang đi đúng hướng. Ông Chi còn tuyên bố sẽ bán các tài sản của mình tại California (Mỹ) để hoàn trả tiền cho khách hàng nếu việc xây dựng công trình phải dừng lại. Trước đó, dự án của Edward được giới thiệu tại một công ty bất động sản nổi tiếng của Mỹ.

Thế nhưng Chi đã biến mất sau một cuộc họp căng thẳng với những chủ nhà tương lai diễn ra năm ngoái và không hề trở lại, bỏ lại sau lưng những cọc móng gỉ sét của một dự án chung cư cùng ít nhất 128 nhà đầu tư giận dữ. Nhiều người trong số này đã vay mượn hoặc lấy tiền tiền kiệm ra góp vốn tới 150.000 USD (hơn 3,1 tỷ đồng). Công an cho biết Chi đã rời Việt Nam và không thể liên lạc được.

Tricon Towers từng được quảng báo là dự án siêu hiện đại nhưng cuối cùng chủ đầu tư ôm tiền bỏ trốn, để lại công trình chưa đi đến đâu.

Trường hợp của Chi được hãng tin AP lấy làm ví dụ điển hình cho những thất bại trên thị trường bất động sản Việt Nam. Hãng tin này cho rằng Chi chỉ là một trong số hàng chục nhà đầu tư đổ xô vào thị trường bất động sản Việt Nam cuối những năm 2000, khi các ngân hàng cấp tín dụng một cách dễ dãi cho các chủ dự án trong bối cảnh chính phủ đang kích cầu kinh tế, khiến giá đất tăng vọt. Đây là một hiện tượng mới tại Việt Nam khi nhiều chủ đầu tư là các công ty quốc doanh không hề có kinh nghiệm về lĩnh vực bất động sản. Hy vọng ban đầu là giúp mọi người đều có cơ hội sở hữu nhà, nhưng những người mua thực sự lại thường là giới đầu cơ, tìm cách thâu tóm dự án và kiếm lời nhanh.

"Đột nhiên, tất cả mọi người đều dừng sản xuất giày, các thiết bị hay bất kỳ thứ gì khác để trở thành chủ đầu tư dự án chỉ sau một đêm", Marc Townsend, Giám đốc điều hành của chi nhánh CB Richard Ellis tại Việt Nam cho biết. 

Bài học kinh nghiệm từ rất nhiều quốc gia đã chỉ ra rằng, giá nhà khi đã giảm sẽ nhanh không kém lúc tăng. Việt Nam đã phải chứng kiến và trả giá cuối năm 2010 khi kinh tế trượt dốc. Tại nhiều nơi, giá giảm tới 50% và không ai biết khi nào giá mới phục hồi.

Nhiều ngân hàng bị nợ xấu "đè", phần lớn trong số đó được bảo đảm bằng các dự án. Những nhà băng này không còn mặn mà với việc cho vay khiến đà tăng trưởng tại nền kinh tế từng là điểm nóng trở nên suy yếu.

Một số khu vực của Hà Nội, những dự án chung cư cao tầng và khu nhà ở phức hợp bị dừng thi công. Chuyện về các nhà đầu tư bỏ trốn xuất hiện ngày càng nhiều trên các phương tiện truyền thông. Tran Thanh Hai, một người đã bỏ ra 180.000 USD (hơn 3,7 tỷ đồng) để thanh toán lần đầu cho một căn hộ 210 m2 trong dự án Tricon Towers của Chi ở ngoại ô phía Tây Hà Nội nay đã mất trắng.

Các công ty môi giới thì lo sợ những nhà đầu tư khác một ngày nào đó cũng gây ra những cú sốc tương tự, bởi họ non kinh nghiệm. Chính phủ đã thành lập một công ty quản lý tài sản để mua nợ xấu và loại chúng khỏi bảng cân đối kế toán của các ngân hàng.

Không ít ngân hàng dường như vẫn không muốn chấp nhận thua lỗ, vẫn tìm cách che giấu các khoản cho vay của mình và đánh cược vào khả năng kinh tế toàn cầu phục hồi sẽ giúp giá bất động sản tăng. 2 năm sau khi khủng hoảng trở nên rõ ràng, vẫn chưa có khoản nợ xấu nào được bán và quy mô số nợ này trong hệ thống vẫn chưa có con số chính xác.

"Để tạo ra thay đổi người ta cần nhận thấy rằng đang có bất ổn, nhưng ở đây người ta lại không thấy có vấn đề gì", Sameer Goyal, điều phối viên ngành tài chính và kinh tế tư nhân của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho biết.

Chi, một người Mỹ gốc Việt, là một tên tuổi có tiếng trong giới kinh doanh và đầu tư tại Hà Nội và TP HCM trước khi bất ngờ bỏ trốn hồi năm ngoái. Một nhân viên môi giới bất động sản biết rõ Việt kiều này tiết lộ trước khi bước ngành này, Chi chỉ kinh doanh bảo hiểm.

Công ty mà ông ta tạo ra có tên Minh Việt, hầu như không gặp khó khăn gì để thu hút nhà đầu tư khi ra mắt dự án tại Hà Nội khoảng giữa năm 2009. Đây từng được tung hô là những tòa tháp 44 tầng "siêu hiện đại", với 734 căn hộ và sẽ giao nhà cuối năm 2011. Minh Việt sau đó còn tiếp thị và nhận tiền đặt cọc cho một dự án thứ hai nhìn ra vịnh Hạ Long, một điểm du lịch ở phía Bắc. Nhưng việc xây dựng tại đây chưa được tiến hành.

Một số người nếu có hoài nghi về uy tín của Chi lại bị đánh lừa bởi đối tác nước ngoài danh tiếng của ông ta. Chi đã được Coldwell Banker nhượng quyền và luôn sử dụng thương hiệu của hãng bất động sản Mỹ trong quá trình quảng bá dự án. Coldwell Banker cho biết đã hủy hợp đồng nhượng quyền với Chi vào năm 2012 và từ chối cho biết thêm.

Trên một trang web rất đẹp quảng cáo về các dự án, Chi tiếp tục rao bán ngay cả khi việc xậy dựng đình trệ, và bất đồng giữa Minh Việt và nhà thầu thi công Việt Nam, công ty Coteccons bị phanh phui. Báo giới cho biết Minh Việt nợ công ty này 7,5 triệu USD.

Nguyen Ngoc Tuan, một kỹ sư 37 tuổi, cho biết đã trả 180.000 USD cho Minh Việt. Có 80.000 USD (1,7 tỷ đồng) trong số đó là từ tiền tiết kiệm, số còn lại vay ngân hàng. Ngoc Tuan dùng chính hợp đồng ký với Minh Việt làm tài sản bảo đảm cho khoản vay. Giờ thì vị kỹ sư này vẫn ở nhà thuê và có kế hoạch ngừng trả lãi vay.

"Lương của tôi và vợ không đủ để trả lãi ngân hàng. Tôi đã đề nghị ngân hàng khoanh nợ nhưng không được đồng ý. Sắp tới tôi không có ý định trả lãi bởi chúng tôi thậm chí không đủ tiền nuôi sống gia đình", Tuan cho hay.

Tran Thanh Hai, một nhà đầu tư khác cũng bị mắc lừa với công ty Minh Việt cho biết đã điều tra về ngôi nhà của Chi tại California. "Chúng tôi đã kiểm tra trên Internet. Ngôi nhà đã được sang tay nhiều lần kể từ năm 2006. Và chủ sở hữu gần nhất không phải Edward Chi".

Hiện văn phòng từng một thời hào nhoáng của Tricon Towers đã bị bỏ hoang. Một tấm bảng rách nát bay lật phật trong gió. Những thanh sắt gỉ sét và một hàng bê tông là dấu hiệu duy nhất còn lại về tham vọng của Chi.